EHRM: beperkt controle e-mail werknemers: voorafgaande melding verplicht!
Wanneer mag de e-mail van werknemers worden gecontroleerd? (Privacyrecht)
13 september 2017 - E-mail op de werkvloer is vanzelfsprekend. Het e-mail en online gedrag wordt tegenwoordig steeds meer bewaard en zelfs gemonitord. Voor werkgevers is dat een bron van informatie over het gedrag van de werknemers. Dat is met name interessant bij een conflict tussen de werkgever en werknemer. Dan kan de werkgever het online gedrag gebruiken om het wangedrag van de werknemer aan te tonen.
E-mail mag echter niet zomaar gemonitord worden. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens(EHRM) bepaalde al dat e-mail (ook zakelijke) onder artikel 8 EVRM (privacy) valt. Het monitoren daarvan is een beperking op artikel 8 EVRM en mag dus alleen onder strikte voorwaarden plaatsvinden. Afgelopen dinsdag (05 september 2017) draaide het EHRM de duimschroeven verder aan: monitoring is alleen toegestaan wanneer de werknemer daarvan op voorhand in kennis is gesteld. Bovendien is controle. (EHRM Barbulescu v. Romania) Dat heeft aanzienlijke gevolgen voor de Nederlandse werkgevers.
Lees hierna over de gevolgen van dit arrest; wanneer monitoring wél is toegestaan en wat de gevolgen zijn als een werkgever onrechtmatig monitort.
Het arrest Barbulesu v. Romania
De heer Barbulesu werkte bij een bedrijf dat ieder persoonlijk gebruik van bedrijfseigendommen verbood. In de arbeidsovereenkomst was opgenomen dat ook het persoonlijk gebruik van IT-faciliteiten strikt verboden was. Even een e-mailtje naar een vriend versturen was er dus niet bij. De werkgever was daar ook zeer duidelijk over, zie bijvoorbeeld de volgende interne memo:
Op een dag vroeg zijn werkgever waarom hij Yahoo Messenger op zijn PC gebruikte voor privé-activiteiten. Dat kon Barbulesu gemakkelijk verklaren. Zijn manager had hem namelijk verzocht Yahoo te installeren om met klanten te communiceren. Het gebruik was dus alleen zakelijk. Dezelfde dag ontving Barbulesu een nieuw bericht van zijn werkgever: waarom gebruikte hij Yahoo Messenger om met zijn vrouw te praten? inclusief 45 pagina's aan transcripties.
Uiteindelijk wordt Barbulesu ontslagen vanwege de gesprekken met zijn vrouw. De Roemeense rechtbank en gerechtshoven fiatteren dat ontslag. (Om het in perspectief te plaatsen: Barbulesu werd niet ontslagen om een enkel gesprek met zijn vrouw, maar meer omdat hij gedurende een week Yahoo Messenger alleen maar gebruikte om met zijn vrouw te praten en in totaal 45 pagina's aan gesprekken voerde. Ergens is het standpunt van de werkgever dus wel te begrijpen. Barbulesu besteedde namelijk erg veel werktijd aan zijn vrouw en heeft daar bovendien over gelogen. Een extreem geval dus, maar jurisprudentie ontstaat altijd uit extreme gevallen.
Volgens het EHRM is internetmonitoring van werknemers in het algemeen toegestaan zolang voldaan is aan een paar strenge regels. In dit geval is met name belangrijk dat Barbulesu niet op voorhand in kennis is gesteld van de mogelijkheid dat zijn internetactiviteiten gemonitord kon worden. Zijn werkgever gaf wél aan dat privé-activiteiten niet waren toegestaan op het zakelijke account, maar niet specifiek dat gemonitord kon worden. Dat rekent het EHRM de werkgever zwaar aan. Hierdoor had Barbulesu 'a reasonable expectancy of privacy' en kon hij zijn gedrag niet aanpassen.
De gevolgen van het arrest voor het Nederlandse privacyrecht: voorafgaande melding verplicht én soms ontslag onrechtmatig
In haar arrest schept het EHRM een beoordelingskader. Dat beoordelingskader komt in grote lijnen overeen met de geldende regelgeving (Zie bijvoorbeeld de richtlijnen van de Autoriteit Persoonsgegeven). Er zijn echter twee belangrijke verschillen. Voortaan is voorafgaande melding verplicht én het onrechtmatig verkrijgen van gegevens moet worden meegewogen bij de beoordeling van het ontslag.
Belangrijk is dat het EHRM uitdrukkelijk bepaalt dat controle alleen toegestaan is als deze voorzienbaar is. Dat wil zeggen dat de werknemer op voorhand daadwerkelijk weet dat mogelijk controle plaats kan vinden en op welke wijze deze plaatsvindt. In de onderhavige kwestie had de werkgever wél het privégebruik van de computer verboden maar niet aangegeven dat deze gecontroleerd kon worden. Dat was voor het EHRM voldoende om de controle als onrechtmatig te bestempelen. Onder het oude recht was een voorafgaande waarschuwing geen harde voorwaarde voor controle. Toen was het vastleggen van persoonsgegevens (e-mails) namelijk toegestaan op twee gronden. Men kon toestemming vragen (art. 8 onder a Wbp) of de verwerking kon noodzakelijk zijn in het belang van het bedrijf (art. 8 onder f Wbp). Toestemming (a-grond) is het makkelijkste te verkrijgen en kan al via een personeelshandboek. De meeste bedrijven kiezen daar dan ook voor. De f-grond is feitelijk een laatste redmiddel omdat het niet makkelijk is noodzaak aan te tonen. Het EHRM gooit dus feitelijk de weg via de f-grond dicht.
Opvallend is ook dat het EHRM ook ingaat op de rechtmatigheid van het ontslag van Barbulesu. Het EHRM vindt deze 'straf' namelijk erg zwaar. In Nederland is onrechtmatig verkregen bewijs meestal geen reden om het ontslag ongeldig te verklaren. Daarom heeft het voor een werknemer meestal weinig zin zich op privacy te beroepen. Immers, ongeacht of sprake is van een inbreuk op de privacy, het ontslag blijft staan. Hoogstens kan dan aanspraak worden gemaakt op een kleine schadevergoeding. Het EHRM bepaalt echter dat de zwaarte van de straf (ontslag) meeweegt in de vraag of sprake is van een gerechtvaardigde inbreuk op artikel 8 EVRM. Met andere woorden: de rechter is gehouden dit mee te wegen in het ontslagoordeel. Een ernstige inbreuk op de privacy zou daar nog wél eens aan in de weg kunnen staan.
Controleren internet en e-mail werknemers: Wanneer mag het?
Het EHRM heeft dus een beoordelingskader geschetst. De nationale rechter moet volgens dat beoordelingskader oordelen, anders kan het vonnis worden aangevochten bij het EHRM. Organisaties die de e-mail (of het internetverkeer van hun werknemers willen controleren doen er goed aan dat kader na te leven. Feitelijk zijn dat alle organisaties. Het EHRM hamert namelijk erop dat controle voorzienbaar moet zijn. Het is dus niet toegestaan achteraf te controleren zonder een deugdelijk protocol.
Meestal ontstaat de nood voor controle pas achteraf, bijvoorbeeld bij een vermoedens van fraude. Dan is het wel erg handig de e-mailbox van een werknemer in te kunnen zien. De toenemende vraag naar controle ontstaat vooral uit het aanbod. De laatste jaren worden steeds meer gegevens opgeslagen. Bijvoorbeeld vroeger was het nodig e-mailboxen op te schonen in verband met de opslagruimte. Tegenwoordig is de opslagruimte vrijwel onbegrensd en worden berichten steeds meer bewaard. Er is dus véél meer bewijs voorhanden en dat vergroot de wens te controleren.
In dit artikel staat meer over het beoordelingskader en de gevolgen van een onrechtmatige beoordeling.
Lees verder...
Sterke en zwakke merknamen in Google Adwords.
Er zijn sterke en zwakke merknamen. Dat onderscheid is belangrijk omdat sterke merknamen meer bescherming genieten. Merkgeschillen over Google Adwords komen regelmatig voor. In Google Adwords is het onderscheid tussen sterke en zwakke merken nog groter. Dat komt omdat Google bepaalde tekens niet herkent. Lees hieronder welke namen wél en niet sterk zijn.
Lees verder...
Rechters en vrijheid van meningsuiting.
Ook rechters hebben vrijheid van meningsuiting. Die vrijheid gaat wel minder ver dan bij de gewone burger. Rechter Sietse Dijksta heeft hierover haar proefschrift geschreven. Zij gaat in op de spanning tussen het beroep rechter en de persoon daarachter. Een mooi moment om eens wat dieper op dit onderwerp in te gaan.
Lees verder...
Het auteursrecht tegen (verspreiding van) sexfilmpjes van Skype Snapchat of Facetime
Webcammen, bijna iedereen doet het via Skype, Snapchat of Facetime. De webcam wordt gebruikt voor leuke, grappige, beschamende en soms zelf seksuele beelden. Dat is geen probleem, zolang de andere partij te vertrouwen is. Zoals iedereen weet kunnen de beelden namelijk gemakkelijk verspreid worden, het internet staat er vol mee. Meestal wil de maker juist dat de beelden privé blijven. De vraag is dan ook hoe ongewenste verspreiding voorkomen kan worden.
In dit artikel wordt belicht hoe het auteursrecht als wapen kan dienen om ongevraagde verspreiding van webcambeelden tegen te gaan.
Lees verder...
Kunnen kinderen hun ouders aanklagen vanwege babyfoto's op Facebook?
Een journalist van het NRC stelde die vraag deze week aan Lexxit. Dit is een link naar het artikel daarover. De journalist vroeg dit omdat in Frankrijk commotie is ontstaan over het publiceren van kinderfoto’s op internet. Dit zou zelfs strafbaar zijn gesteld in Frankrijk.
Het korte antwoord is "ja". Kinderen hebben namelijk recht op privacy en kunnen als zodanig aanspraak maken op hun portretrecht.
Lees verder...
Mag Facebook zomaar mijn profiel (of berichten) verwijderen?
Mag Facebook zomaar berichten of profielen verwijderen? Die vraag stond deze week centraal in het nieuws. Dinsdag nog verwijderde Facebook kort het profiel van Kamerlid Yücel omdat zij haar steun betuigde aan columniste Ebru Umar. De PvdA sprak schande en enkele uren later werd het profiel weer hersteld.
Lees verder...
EHRM: Journalist moet zich ook aan de wet houden.
“veroordeling journalist voor openbaren strafdossier terecht”.
Journalisten vervullen in onze samenleving een maatschappelijke rol als “waakhond van de samenleving”. Hun vrijheid van meningsuiting is vanwege die belangrijke positie ruimer dan die van een normaal persoon. Vorige week nuanceerde het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) dat recht in een uitspraak over Arnaud Bédat, een Zwitserse journalist.
De journalist vond via via gegevens uit een belangrijk lopend strafdossier en schreef daar een artikel over. Onder meer verslagen van het verhoor van de verdachte, zijn vriendin en dochter kwamen op straat te liggen. Dit, samen met gevoelige details over het privéleven van de verdachte. Het lekken van geheime overheidsdocumenten is in Zwitserland strafbaar. De journalist is veroordeeld tot een boete van ongeveer € 2500,-.
In dit artikel eerst een korte uitleg over de wijze waarop dit arrest de persvrijheid in belangrijke mate beperkt. Vervolgens wordt toegelicht waarom dit arrest de overheid niet alleen een krachtig argument geeft om op te treden tegen "onverantwoordelijke journalisten" maar zelfs een plicht oplegt dat te doen.
Lees verder...
Afschaffing majesteitsschennis symboolpolitiek?
Morgen is het Koningsdag, een mooi moment om het even te hebben over het verbod op majesteitsschennis. Dit ook omdat D66 pas nog een wetsvoorstel indiende om dit te schrappen, samen met het verbod op belediging van een buitenlands staatshoofd. Aanleiding daarvoor was de commotie die ontstond rondom de Duitse komiek Bohmermann die Erdogan beledigde.
Heeft dat wetsvoorstel wel enig praktisch effect, of is dit weer een sterk staaltje symboolpolitiek?
Lees verder...
Een tablet voor iedere gevangene, met beperkt internet, mag dat?
Hoe zit het met de informatievrijheid van gevangenen.
Deze week ontstond de nodige ophef over een plan van Justitie om alle gevangenen een tablet te geven. Met die tablet zouden gevangenen zelf hun bezoek kunnen inplannen, boodschappen kunnen doen en studeren.
Dat iedere gevangene een tablet krijgt is politiek moeilijk te verkopen. De minister verzekerde daarom dat de tablet beperkte internettoegang zou krijgen. Het is maar de vraag of de minister deze belofte juridisch gezien kan waarmaken. Daarover meer in dit artikel.
Technisch is het mogelijk een internetfilter te plaatsen op een tablet. Echter met een filter wordt feitelijk de internetvrijheid van de gevangenen beperkt. Zo'n beperking mag alleen onder bijzondere omstandigheden.
Lees verder...
Recht om vergeten te worden voor criminelen.
Meestal worden de namen van criminelen in de media afgekort. Het doel daarvan is de privacy van de crimineel te beschermen. De schandpaal is immers al ruim 160 jaar afgeschaft. Crimineel Jan S. kan dus, na het uitzitten van zijn straf, weer ongestoord door het leven als Jan Smit (Niet de zanger, deze naam is verzonnen). Google gooit tegenwoordig echter roet in het eten, haar zoekalgoritmes zijn zo sterk dat zij het artikel over crimineel Jan S. koppelt aan de zoekterm Jan Smit. Het artikel over de moordenaar Jan S. verschijnt daarom prominent in de Google zoekresultaten bij het zoeken naar Jan Smit.
Lees verder...
Wie een misdrijf pleegt loopt tegenwoordig een groot risico gefilmd te worden. Overal hangen camera's en alles wordt met een smartphone vastgelegd. Die beelden mogen echter niet zomaar op internet gezet worden. Een nieuw wetsvoorstel moet dit mogelijk maken.
Lees verder...
De juridische mogelijkheden na afwijzing van een verwijderingsverzoek.
Het recht om vergeten te worden is populair. Veel mensen maken gebruik van de mogelijkheid uit de Google-zoekmachine verwijderd te worden. Google wijst ongeveer twee derde van de verwijderingsverzoeken af. Niet iedereen zal het eens zijn met de beslissing van Google. Gelukkig zijn er genoeg mogelijkheden om alsnog gelijk te krijgen. Lexxit legt uit wat de mogelijkheden zijn wanneer Google een vergeet mij verzoek afwijst.
Lees verder...
Hadden de beelden van Tarhik Z. geblurred moeten worden?
Tarhik Z. liep donderdag jl. met een pistool de NOS-studio binnen. Zijn eis: zendtijd. Al snel werd hij overmeesterd door de politie. De gevraagde zendtijd heeft hij gekregen. Nog geen uur na het voorval verschenen de eerste beelden waarop Tarhik, herkenbaar en in vol ornaat in beeld is. Het gevolg is dat iedereen inmiddels weet wie Tarhik is, waar hij woont en wat hij deed. Net als Geenstijl vraagt Lexxit zich af of deze beelden niet "geblurred" hadden moeten worden. Zou Tarhik een kans maken deze publicatie in de rechtszaal aan te vechten?
Lees verder...
Opmerkelijk nieuws van onze zuiderburen. Wie de burgemeester of schepenen (wethouders) van het Belgische stadje Doornik (Tournai) beledigt op Facebook riskeert een zogenaamde GAS-boete van maximaal € 350,-.
Lees verder...
Wanneer iemand in aanraking komt met smaad, laster en andere onrechtmatige uitingen ontstaat al snel reputatieschade. Dat er schade ontstaat lijkt meestal vanzelfsprekend maar toch komen hoge schade vergoedingen amper voor. In dit artikel wordt dat aan de hand van een heel spraakmakend voorbeeld toegelicht.
Lees verder...
Hoe kun je jezelf uit Google zoekresultaten verwijderen (ontgooglen)
Met de Google zoekmachine kan bijna alles op internet gevonden worden. Sommige mensen willen echter liever niet gevonden worden. Dat kan zijn omdat een specifieke pagina vervelende informatie over hen bevat (bijvoorbeeld faillissementsverslagen), maar ook gewoon omdat ze aan hun privacy gehecht zijn.
Lees verder...
Smaad, laster en portretrecht na de dood; rechten van de nabestaanden.
Over de doden niets dan goed gaat het aloude spreekwoord. Toch wordt op internet regelmatig over de doden gesproken en lang niet altijd in de goede zin. Dat kan voor nabestaanden heel vervelend zijn omdat zij steeds op een negatieve wijze geconfronteerd worden met de dood van hun geliefde. Dat draagt niet bij aan de verwerking van het overlijden. Maar weinig mensen weten dat de nabestaanden ook actie kunnen ondernemen tegen onrechtmatige publicaties over de overledene.
Lees verder...
Lexxit Knowledge Smaad en laster
Hieronder vindt u een overzicht van onze artikelen over smaad, laster en onrechtmatige uitingen. Lexxit heeft uitgebreide kennis opgebouwd op dit gebied en vindt het belangrijk deze kennis te delen. Het doel van dit overzicht is om consumenten te informeren over wat wel en niet gezegd mag worden op het internet. Mocht u een specifieke casus hebben dan kunt u deze via deze pagina aan Lexxit voorleggen.
Lees verder...
